فرزند خواندگی

مفهوم فرزند خواندگی

هر زن و شوهر مقیم ایران در صورت توافق با یکدیگر می توانند سرپرستی طفل صغیر را بعهده بگیرند مشروط بر آنکه منافع مادی و معنوی طفل را تأمین نمایند .

شرایط زوجین برای فرزند خواندگی

1 – پنج سال تمام از تاریخ ازدواج آنها گذشته و آنها در این مدت صاحب فرزندی نشده باشد .
2 – سن یکی از آنها حداقل 30 سال تمام باشد .
3 – زوجین سابقه محکومیت کیفری مؤثر نداشته باشد .
4 – هیچ یک از زوجین محجور نباشند.
5 – زوجین صلاحیت اخلاقی داشته باشند .
6 – زوجین یا یکی از آنها امکان مالی برای نگهداری کودک بی سرپرست را داشته باشد .
7 – هیچیک از آنان مبتلا به بیماری واگیر صعب العلاج نباشند .
8 – معتاد به الکل ، مواد مخدر و یا سایر اعتیادات مضر نباشد .

شرایط طفلی که به سرپرستی واگذار می شود
 

1 – سن طفل کمتر از 12 سال باشد.
2 – هیچیک از والدین و یا جد پدری کودک شناخته نشده یا در قید حیات نباشد و یا آنکه از کودکانی باشند که به مؤسسات خیریه سپرده شده و سه سال تمام پدر و مادر یا جد پدری او مراجعه نکرده باشند.

دادگاه صالح و نحوه اعطاء سرپرستی از سوی دادگاه به زوجین متقاضی کودک
 

دادگاه صالح برای رسیدگی ، دادگاه خانوادة محلِ اقامتِ متقاضی است و دادگاه در دو مرحله به تقاضای فرزند خواندگی رسیدگی و مبادرت به صدور رأی می کند.
1 – صدور قرار برای دوره آزمایشی :
دادگاه پس از بررسی جهات اخلاقی و مادی زوجین چنانچه آنها را صالح تشخص دهد قراری تحت عنوان سرپرستیِ آزمایشیِ زوجین صادر و کودک را موقتاً به آنان تحویل می دهد و در مدت آزمایش چنانچه دادگاه در اثر تحقیقات زوجین را صالح برای سرپرستی کودک تشخیص ندهد می تواند قرار صادره را فسخ نماید و البته زوجین نیز در مدت آزمایشی می توانند انصراف خود را از سرپرستی کودک اعلام نمایند.
2 – صدور حکم سرپرستی دائم
چنانچه دادگاه زوجین را از جهات اخلاقی و مادی واجد شرایط تشخیص دهد و زوجین نیز به ترتیب اطمینان بخشی هزینه تربیت و نگهداری و تحصیل طفل را تا سن بلوغ وی فراهم نمایند دادگاه مبادرت به صدور حکم سرپرستی دائمی نموده و مراتب به اداره ثبت احوال ابلاغ تا شناسنامه ای با مشخصات زوجین و طفل تحت سرپرستی صادر و به آنان تحویل گردد.
توضیح آنکه خروج از کشور طفلی که به سرپرستی آزمایشی واگذار شده است منوط به موافقت دادستان محل خواهد بود.

موارد فسخ حکم سرپرستی

1 – تقاضای دادستان از دادگاه در صورت سوء رفتار و عدم صلاحیت زوجین .
2 – تقاضای سرپرست بعلت سوء رفتار کودک یا از دست دادن استطاعت مالی .
3 – توافق کودک با سرپرست پس از رسیدن به سن قانونی یا موافقت سرپرست با والدین واقعی کودک .

نکات ضروری از این قانون

1 – باردار شدن زوجه یا تولد کودک در خانواده سرپرست موجب فسخ حکم سرپرستی نخواهد بود.
2 – چنانچه زوجین به دلایل پزشکی نتوانند صاحب فرزند شوند از بند 1 و 2 شرایط زوجین برای فرزند خواندگی معاف خواهند بود.
3 – وجوه و اموالی که زوجین به طفل تحت سرپرستی خود صلح نمودند در صورت فوت طفل به زوجین تملیک خواهد شد .
4 – متقاضیان فرزند خواندگی با رعایت این قانون و در صورت واجد شرایط بودن می توانند فرزندان متعددی را سرپرستی نمایند .
5 – در فرزند خواندگی کودک از حیث احوال شخصیه و ارث و وصیت تابع عادات و قواعد مذهبی پدر و مادر خواهد بود .
6 – دعوی مطروحه دعوی غیرمالی است .

مواد قانونی

1 – مواد 1 الی 17 از قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب 1353 .
2 – قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه در محاکم مصوب 1312 .